یک مطالعه ی گذشته نگر نشان داد که داروی سرطان، قند خون را نیز کاهش می دهد

8نوامبر 2021- براساس تحقیقات جدید منتشر شده در مجموعه مقالات کلینیک مایو، "Dasatinib"، دارویی که اغلب برای درمان انواع خاصی از سرطان خون استفاده می شود، ممکن است اثرات ضد دیابتی مشابه داروهای مورد استفاده برای درمان دیابت داشته باشد و با تحقیقات بیشتر ممکن است به درمانی جدید برای بیماران دیابتی تبدیل شود.

داساتینیب، یک مهارکننده تیروزین کیناز است که برای درمان تومورها و بافت های بدخیم و همچنین لوسمی میلوژن مزمن استفاده می شود. محققان در کلینیک مایو و دانشکده پزشکی دانشگاه کانکتیکات می‌خواستند بدانند که آیا داساتینیب دارای خواص ضد دیابتی برای بیماران مسن‌ مبتلا به دیابت نوع 2 است یا خیر. آنها با استفاده از پایگاه داده کلینیک مایو با بررسی تاریخچه ی پزشکی بیش از 9 میلیون نفر در طول 25 سال، دریافتند که ممکن است اثر ضد دیابتی این دارو مشابه یا شاید بیشتر از داروهای فعلی مورد استفاده برای درمان دیابت نوع 2 باشد.

داساتینیب، یک داروی سنولیتیک[1] است، نوعی دارو که برای اولین بار در مایو کلینیک شناسایی شد و در مطالعات حیوانی سلول های پیر[2] را هدف قرار می دهد. این سلول‌ها با افزایش سن در بسیاری از بافت‌ها و در محل‌های پاتولوژی بیماری‌های مزمن تجمع می‌یابند. در مطالعات حیوانی به نظر می‌رسد که داروهای سنولیتیک تغییرات مرتبط با افزایش سن، بیماری‌های مزمن و سندرم‌های سالمندی را به تأخیر می‌اندازند، و یا از آنها پیشگیری می‌کنند یا کاهش می‌دهند.

دکتر رابرت پیگنولو، نویسنده ارشد این مطالعه، می‌گوید: یافته‌های ما نشان می‌دهد که داساتینیب یا داروهای سنولیتیک مرتبط، ممکن است به درمان‌های دیابت تبدیل شوند. مطالعات بیشتری برای تعیین اینکه آیا این یافته ها در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 اما بدون بیماری بدخیم زمینه ای نیز مشاهده می شود، مورد نیاز است.

محققان از پلتفرم Informatics for Integrating Biology at the Bedside در کلینیک مایو استفاده کردند،- چارچوبی که سوابق بیماران را سازماندهی و به یک پایگاه داده تحقیقاتی ناشناس تبدیل می کند. این مطالعه گذشته نگر با مجموعاً 9.3 میلیون نفر برای استفاده از داساتینیب یا ایماتینیب آغاز شد. ایماتینیب، یکی دیگر از مهارکننده‌های تیروزین کیناز اما با فعالیت سنولیتیک ضعیف است که در سال 2001 برای درمان نوعی سرطان خون تایید شد. سوابق مربوط به بیماران در کلینیک مایو مربوط به سال 1994 تا 2019 بود. از این بیماران، 279 نفر با ایماتینیب و 118 نفر با داساتینیب درمان شدند و پس از غربالگری بیشتر، در مجموع 48 بیمار در این مطالعه قرار گرفتند.

یافته ها نشان می دهد که داساتینیب گلوکز سرم را در بیمارانی که از قبل به دیابت نوع 2 مبتلا بودند، بیشتر از ایماتینیب کاهش می دهد و این میزان کاهش قند خون قابل مقایسه با داروهای خط اول دیابت مانند متفورمین و سولفونیل اوره است.

دکتر پیگنولو، مدیر برنامه ی کاربردی سازی و فارماکولوژی در مرکز پیری رابرت و آرلین کوگود در کلینیک مایو، می گوید: برای تعیین اینکه آیا اثر ضد دیابتی dasatinib، عمدتاً به دلیل خواص سنولیتیک آن است، به مطالعات بیشتری نیاز است. اگر اینطور باشد، اثربخشی ترکیب داساتینیب با داروی سنولیتیک دیگری مانند کورستین[3]، ممکن است بیشتر از داساتینیب به تنهایی باشد.

دکتر پیگنولو می گوید: «این مطالعه واقعاً اولین اثبات مفهومی بود که نشان می داد یک داروی سنولیتیک ممکن است اثرات مفید طولانی مدت قابل توجهی در انسان داشته باشد. بر اساس تحقیقات انجام شده بر روی مدل های حیوانی، تجویز مداوم داروهای سنولیتیک ضروری نیست و بنابراین بیماران ممکن است تنها هر چند هفته یک بار نیاز به مصرف دارویی مانند داساتینیب داشته باشند که عوارض جانبی احتمالی را کاهش می دهد.

منبع:

https://www.newswise.com/articles/retrospective-study-finds-that-cancer-drug-also-lowers-blood-glucose